Τραγούδια & Χοροί της Μ. Ασίας, Καππαδοκία, Καραμανλήδεια γραφή

Ο αντικρυστός χορός Ίσος, της Σινασού

Ο αντικρυστός χορός Ίσος, της Σινασού Στην κωμόπολη Σινασό (Καππαδοκίας), εκτός από τους γνωστούς γυναικείους κυκλικούς χορούς, με τα θαυ­μάσια ελληνικότατα δημοτικά τραγούδια, χόρευαν και τον «μοναδικό» αντικρυστό (καρσιλαμά) γυναικείο χορό Ίσο. Λέμε μοναδικό διότι πολύ πιθανό να τον χόρευαν μόνο στη Σινασό. Δεν βρίσκουμε μαρτυρίες που να φανερώ­νουν ότι τον χόρευαν και σε άλλα μέρη της Καππαδοκίας. Παρά το γεγονός ότι στη Σινασό μιλούσαν ελληνικά, ο Ίσος χορευόταν με τούρκικα τραγούδια, που δεν ήθε­λαν να τα εξελληνίσουν γιατί πίστευαν ότι έτσι κρατού­σαν την παράδοση, ίσως όμως και να φοβόντουσαν τις αντιδράσεις των Τούρκων. Άλλωστε είναι γνωστό ότι οι Τούρκοι απαγόρευαν τη διάδοση της ελληνικής γλώσσας και παράδοσης. Πολλά τραγούδια των Καππαδοκών ήταν στην τουρκική γλώσσα γιατί μόνο έτσι τους επέτρεπαν να τα τραγουδούν. Εν τούτοις οι Καππαδόκες κατάφεραν, όσο ήταν δυνατό, να διασώσουν την παράδοση τους.

Το χορευτικό του Δήμου Καλλιθέας, με αντίγραφα παραδοσιακών φορεσιών της Σινασού, αποδίδει Σινασίτικο Κυκλικό Χορό, στο κτήριο ΜΕΛΑ (πρώην Ταχυδρομείο), για την εκπομπή της ΕΤ1 «ΜΟΥΣΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ» του μουσικολόγου κ. Παναγιώτη Μυλωνά, σε διδασκαλία τραγουδιών και χορών του κ. Κυριάκου Βλασιάδη. 0 Ίσος λοιπόν χορευόταν μόνο από γυναίκες, σε κλειστούς χώρους και όχι δημόσια. Συνήθως οι χορεύ­τριες δεν κρατούσαν τίποτα στα χέρια τους, έχοντας τα τρία πρώτα δάχτυλα ενωμένα όπως κάνουμε το σταυρό μας, και τα άλλα δύο κολλητά στην παλάμη. Σπάνια κρα­τούσαν ζίλια ή ξύλινα κουτάλια (χουλιάρια). Ο τονισμός των βημάτων είναι πάντα στο ένα πόδι, χωρίς να γίνο­νται περιττά πηδήματα και κινήσεις της μέσης, με το κορ­μί στητό σαν λαμπάδα, σαν Καρυάτιδα. Τα χέρια εναλλάξ ανασηκωμένα στο ύψος του κεφαλιού και το κεφάλι να γέρνει προς το μέρος του ανασηκωμένου χεριού, δίνο­ντας έτσι την εντύπωση ότι η χορεύτρια θέλει να κρυφτεί από ξένα μάτια κρύβοντας το πρόσωπο. Το άλλο χέρι κάτω και προς τα πίσω. Αυτό γίνεται εναλλάξ. Σε ορι­σμένα σημεία του τραγουδιού, και με τα δύο χέρια ση­κωμένα στο ύψος του κεφαλιού, οι χορεύτριες γέρνουν το κορμί δεξιά και αριστερά η μια απέναντι από την άλ­λη. Σε άλλες δε στιγμές χορεύουν με τις πλάτες τους απέναντι, αλλά σε λίγο έρχονται και πάλι αντιμέτωπες πρόσωπο με πρόσωπο. Το σημαντικότερο χαρακτηριστικό του Ίσου είναι το περπάτημα που νομίζεις ότι οι χορεύτριες δεν κάνουν βήματα αλλά γλυστράνε στο έδαφος, στηριζόμενες πότε στο ένα και πότε στο άλλο πόδι, και έτσι το κορμί δεν κάνει ποτέ πάνω-κάτω. Είναι χορός περήφανος, με χάρη αλλά και σεμνότητα. Τον συνόδευαν συνήθως το βιολί, το κλαρίνο και το ντέφι. Πολλές φορές έπαιζε μόνο το ντέφι. Τραγουδού­σαν, χωρίς όργανα, οι χορεύτριες και οι θεατές οι οποί­οι κτυπώντας παλαμάκια στο ρυθμό του χορού, φώναζαν «Όπα!! μπράβο!!» Τα πιο συνηθισμένα τραγούδια για τον Ίσο ήταν το «Ντέβελι», το «Παργιαρ αμάν» και το «Εντιμ γιάριμ». Όταν χόρευαν μέλλουσες νύφες, οι παριστάμενοι φώνα­ζαν διάφορα πειράγματα και ο χορός γινόταν έτσι ένα είδος νυφοπάζαρου. Τσακωμοί και φασαρίες δεν γινόντουσαν πάνω στο χορό, αφού ο ένας σεβόταν τον άλλο, με τη χριστιανική αγωγή που διέκρινε τους Σινασίτες, αλλά σεβασμός υπήρχε και από τη μεριά των Τούρκων. Παρά το γεγονός ότι επάνω στο χορό διακρινόταν ποια ήταν η καλύτερη και η πιο χαριτωμένη χορεύτρια, εν τούτοις δεν προσπαθούσαν ή δεν ήθελαν να ξεχωρίζουν η μια από την άλλη, προφανώς από μετριοφροσύνη. Χο­ρούς μάθαιναν και στο σχολείο, αλλά τον αέρα και το ύφος των χορών τα μάθαιναν κυρίως παρακολουθώντας τους μεγαλύτερους στα πανηγύρια και στις διάφορες συ­γκεντρώσεις. Όπως είναι γνωστό, οι Σινασίτες δεν έχα­ναν ευκαιρία για να στήσουν γλέντια και χορούς. Οι Σινασίτισες της γενιάς των προσφύγων της Ανταλ­λαγής, οι μανάδες μας, χόρευαν τον Ίσο πολύ συχνά στις γιορτές και συγκεντρώσεις μέχρι τα γεράματα τους στη δεκαετία ’60-70. θυμάμαι, τριαντάρης εγώ στη δε­καετία εκείνη, τη μητέρα μου σε ηλικία 60-65 ετών, να χορεύει τον Ισο, αλλά μόνο στο σπίτι μας, σπάνια όμως, έστω και πολλές φορές μόνη της, δηλαδή χωρίς ταίρι, με εκείνη την υπέροχη ευθυτενή κορμοστασιά της, όλο σο­βαρότητα. Κι εμείς, αλλοτριωμένοι τότε από τους μοντέρ­νους χορούς, σαστισμένοι, δεν ξέραμε πώς να την αντιμετωπίσουμε. Αλλά στη μνήμη μας έμεινε το ύφος του χορού της. Το δυσάρεστο είναι ότι οι κόρες τους, η δεύτερη γενιά δηλαδή, που σήμερα είναι 50-60 ετών, δεν χορεύουν τον Ίσο, επειδή ίσως είναι με τούρκικα τραγούδια, αλλά κυρίως επειδή δεν τον γνωρίζουν. Δηλαδή από τη μια γενιά στην άλλη, χάθηκε ο μοναδικός αυτός χορός των προγόνων μας Σινασιτών. Δυστυχώς, πιστεύω ότι δεν υπάρχει πλέον δυνατότητα να τον διασώσουμε και να τον μεταδώσουμε στις επόμενες γενιές, αφού δεν υπάρ­χει σήμερα ο φορέας εκείνος ή κάποιος ειδήμων που να φροντίσει τη διάσωση του. Όταν η παράδοση δεν μεταδίδεται από γενιά σε γενιά αφανίζεται και η νομοτέλεια αυτή που κατατρέχει τις πα­ραδόσεις μας επιτελεί δυστυχώς το έργο της. Πηγή: ΕΡ.Κ.Ε.Τ. – Ερευνητικό Κέντρο Ελληνικού Τραγουδήματος «Τραγούδια και Χοροί από τη Σινασό της Καππαδοκίας», Κυριάκος Η. Βλασιάδης, 2011 Copyright©: ERKET E-JOURNAL & ΚΥΡΙΑΚΟΣ Η. ΒΛΑΣΙΑΔΗΣ ISSN: 2241-0589 «Τραγούδια και Χοροί από τη Σινασό της Καππαδοκίας»

Απλές αναφορές υπάρχουν σε κείμενα διαφόρων συγγραφέων γύρω από τους χορούς της Σινασού και είναι γεγονός ότι όλοι οι παλαιότεροι έκαναν απλή καταγραφή των χορών, χωρίς να αναφέρουν λεπτομέρειες γύρω από τα διάφορα είδη, τα βήματα κλπ., για κανένα χορό ξεχωριστά. Συγκεκριμένα, έγραψαν μόνο για τους κυκλικούς, κλειστούς χορούς και για την πιθανότητα αυτοί να προέρχονται από τους κύκλιους χορούς των αρχαίων Ελλήνων. Πώς όμως χορεύονταν, με πόσα βήματα και άλλες λεπτομέρειες, δεν μπορέσαμε να βρούμε στην παλαιότερη βιβλιογραφία. Νομίζω λοιπόν, ότι όσα αναφέρονται παρακάτω, γράφονται για πρώτη φορά. Βέβαια, όσο περιγραφικά και παραστατικά να γράψει κανείς για χορούς, είναι πολύ δύσκολο να τους αποδώσει πιστά στο χαρτί, και ακόμα δυσκολότερο να κάνει τον αναγνώστη να τους κατανοήσει πλήρως και να τον βάλει στο πνεύμα, στο ύφος και στο στυλ ενός χορού (όπως για παράδειγμα είναι το ζεϊμπέκικο και ο σινασίτικος Ίσος). Εμείς που ανήκουμε στη δεύτερη και τρίτη γενιά Σινασιτών, μάθαμε τους σινασίτικους χορούς από τους γονείς μας, αλλά κυρίως από τον αείμνηστο Καθηγητή και επί σειράν ετών Πρόεδρο του Σωματείου μας Λάζαρο Τακαδόπουλο, ο οποίος προσπαθούσε να μας τους διδάξει στις χοροεσπερίδες και στις κατασκηνώσεις μας. Εμείς όμως, επηρεασμένοι τότε από τους δυτικούς χορούς, πολύ λίγο ενδιαφέρον δείχναμε για τα παραδοσιακά. Έτσι, ίσχυσε τελικά το «ό,τι μάθαμε, κι όσοι το μάθαμε»! Οι Σινασίτισες χόρευαν σε κάθε ευκαιρία, κυρίως τις Απόκριες, σε πανηγύρια, σε θρησκευτικές και ονομαστικές γιορτές, σε γάμους, σε αρραβώνες και γενικά σε κάθε περίσταση κεφιού και γλεντιού, φορώντας τις περίφημες χρυσοκέντητες φορεσιές τους (εικ. 9 και 10), που αποτελούν εξαιρετικά δείγματα Μικρασιατικής Παραδοσιακής φορεσιάς. Είναι δε γνωστό, ότι υπάρχει ειδική επιστημονική μελέτη για τη Σινασίτικη γυναικεία παραδοσιακή φορεσιά, της κ. Άννας Γουήλ – Μπαδιεριτάκη, Καθηγήτριας Λαογραφίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, που δημοσιεύθηκε στα Μικρασιατικά Χρονικά, τ. 17, 1980, έκδοση της Ενώσεως Σμυρναίων. Οι κυκλικοί χοροί χορεύονταν μόνο από γυναίκες, με τα ελληνικότατα δημοτικά τραγούδια της Σινασού, ενώ υπάρχουν και 3-4 παραλλαγές, όλες τους σε κλειστό κύκλο.

  • Κατ’ αρχήν, ο βασικός κυκλικός χορός συνοδεύει το πλέον αγαπημένο τραγούδι των Σινασιτών «Μαλαματένιος αργαλειός», το οποίο χορεύεται με 4 βήματα δεξιά και 2 αριστερά.
  • Πρώτη παραλλαγή του χορού, είναι με το «Πάγω στου Προύσας τα βουνά», όπου ενώ στους τρεις πρώτους στίχους ακολουθούνται τα βασικά βήματα (4 δεξιά και 2 αριστερά), στους επόμενους δύο στίχους, ο κύκλος των χορευτριών μπαίνει μέσα με 4 βήματα και μετά κάνει πίσω, πάλι με 4 βήματα, κάτι που γίνεται δύο φορές. Στην επόμενη δε στροφή, αρχίζουν πάλι τα ίδια βήματα.
  • Δεύτερη παραλλαγή είναι με το «Απόψην – απόψην τα μεσάνυκτα», όπου έχουμε σε συνέχεια 6 βήματα δεξιά και 2 αριστερά. Άλλη παραλλαγή είναι με το «Σήμερις η σημεριανή», όπου και εδώ, στους 4 πρώτους στίχους γίνονται 6 βήματα δεξιά και 2 αριστερά, αλλά στους 2 τελευταίους στίχους της στροφής, οι χορεύτριες μπαίνουν στον κύκλο με 4 βήματα και βγαίνουν με 4, κάτι που επίσης γίνεται δύο φορές. Στην επόμενη στροφή ακολουθούν και πάλι τα ίδια βήματα.

Πάνω σε αυτές τις παραλλαγές του κυκλικού χορού, χορεύονταν τα περισσότερα τραγούδια της Σινασού. Είναι επίσης σημαντικό να πούμε, ότι στη μικρή Σινασό, στα βάθη της Ανατολής, χόρευαν αρκετά τραγούδια με τον πανελλήνιο Συρτό (π.χ. «Ζουρλαίνομαι- ζουρλαίνομαι», «Εσύ που σέρνεις το χορό», «Μηλίτσαμ’ πούσαι στο γκρεμό», «Μπάτε κορίτσια στο χορό» κ.α.). Στους συρτούς μπορούσαν να συμμετέχουν και άνδρες. Όλοι οι χορευτές κρατούσαν μαντήλια, αλλά ο κύκλος του χορού ήταν ανοικτός. Είχε δε, τα βήματα του καλαματιανού! Υπάρχει και ένα τραγούδι που χορευόταν με τον Απτάλικο, το «Μπρε Μανώλη, μπρε λεβέντη», μόνο από άνδρες φυσικά. Οι κυκλικοί χοροί ήταν αργοί, σεμνοί και με τα χέρια πιασμένα χαμηλά στις παλάμες, τα οποία οι χορεύτριες κουνούσαν εμπρός και πίσω με τον ρυθμό του τραγουδιού. Πιστεύω, ότι η κίνηση αυτή των χεριών είναι καθοριστική, διότι δίνει το μέτρο και τον ρυθμό του χορού. Δεν χρησιμοποιούσαν όργανα, αλλά τους χορούς συνόδευαν τραγουδώντας οι χορεύτριες και ο περίγυρος, πιθανόν επειδή δεν υπήρχαν όργανα στο χωριό και οι Σινασίτισες ήθελαν να χορέψουν και να διασκεδάσουν, μια και ο χορός ήταν βίωμα για αυτές. Τα ακριτικά τραγούδια δεν χορεύονταν, αλλά πολλές φορές από άγνοια ίσως, ή απλά από τη διάθεση που είχαν για χορό, χόρευαν και με αυτά. Θα πρέπει να τονιστεί εδώ, ότι χορούς μάθαιναν τα παιδιά και στο σχολείο! Στη σινασίτικη διάλεκτο, οι χοροί καλούνταν «τα χορούς», και λέγοντας «Αϊντέστε κορίτσια, ας πήκουμ’ ένα χορός», έδιναν τα χέρια… Εκτός όμως από τους ελληνικούς χορούς, στη Σινασό χόρευαν και δύο χορούς με τουρκικά τραγούδια, ίσως γιατί δεν ήθελαν να τα εξελληνίσουν, ή και από απλή ανάγκη, διότι γνωρίζουμε τον φόβο για τις αντιδράσεις των Τούρκων που απαγόρευαν την διάδοση της ελληνικής γλώσσας και παράδοσης. Πολλά τραγούδια των Καππαδόκων ήταν στην τουρκική γλώσσα, γιατί μόνο έτσι τους επέτρεπαν να τα χορεύουν. Οι άνδρες λοιπόν στη Σινασό, χόρευαν στα γλέντια και στις γιορτές τους, το γνωστό σε όλη την Καππαδοκία «Κόνιαλι», δηλαδή τα «κουτάλια», έναν αντικριστό χορό, όπου οι χορευτές κρατούσαν στα χέρια τους από δύο ξύλινα κουτάλια που τα κτυπούσαν στο ρυθμό της μουσικής. Χόρευε ένα μόνο ζευγάρι. Όλη η ομορφιά του χορού φαίνεται στον αυτοσχεδιασμό, στις πολλές φιγούρες, στις κινήσεις των χεριών και στο προσωπικό ύφος του κάθε χορευτή. Οι γυναίκες στη Σινασό δεν χόρευαν κουτάλια σε ανοικτούς χώρους, αλλά μόνο σε σπίτια και σε ονομαστικές εορτές. Τα πλέον αγαπημένα τραγούδια για τα κουτάλια, ήταν τα τουρκικά «Παστουρμά» (το γνωστό κυπριακό «Βράκα»), το «Ατσμαλάριμ», κ.α. Ποιος θα ξεχάσει τους αείμνηστους Σινασίτες γονείς μας, όταν χόρευαν τα κουτάλια στις εορτές λήξεως των Κατασκηνώσεών μας στην Πεντέλη, κατά τη δεκαετία του ’50; Τον Μιχάλη Πεππέ με τα αστεία του, τον Μάρκο Σεμέντρελη (εικ. 7) με το «Άπαρι – άπαρι», την πληθωρικότητα του Σταύρου Φαρασόπουλου και το εξαιρετικό ζευγάρι Ηλία Βλασιάδη και Πρόδρομου Χρηστίδη (εικ. 8) με τα τσαλίμια τους και με εκείνο το υπέροχο ελαφρό μειδίαμά τους καθ’ όλη την διάρκεια του χορού… Οι Σινασίτισες χόρευαν και τον «μοναδικό» αντικριστό Ίσο. Και λέω μοναδικό, γιατί ίσως χορευόταν μόνο στην Σινασό. Δεν βρίσκουμε μαρτυρίες που να φανερώνουν ότι τον χόρευαν και σε άλλα μέρη της Καππαδοκίας. Χορευόταν και αυτός με τουρκικά τραγούδια (π.χ. «Ντέβελι», «Γιαρ – γιαρ αμάν», «Έντιμ – γιάριμ», κ.α.), μόνο σε κλειστούς χώρους και όχι δημόσια. Τις περισσότερες φορές οι χορεύτριες δεν κρατούσαν τίποτε στα χέρια τους και είχαν ενωμένα τα τρία πρώτα δάκτυλα, όπως κάνουμε το σταυρό μας. Σπάνια κρατούσαν ζίλια ή ξύλινα κουτάλια. Χόρευε πάντα ένα μόνο ζευγάρι. Ο Ίσος δεν είχε περιττά βήματα και κινήσεις˙ ήταν χορός σοβαρός, λιτός και απέριττος σαν ιεροτελεστία, ενώ η χορεύτρια κρατούσε το σώμα της στητό σαν Καρυάτιδα. Τα χέρια της είναι λυγισμένα με τον αγκώνα στο ύψος του προσώπου, σαν να θέλει να κρυφθεί από τα ξένα μάτια, εναλλάσσοντας αργά, το ένα χέρι ψηλά και το άλλο κάτω και ελαφρά προς τα πίσω. Σε ορισμένα σημεία του τραγουδιού, οι χορεύτριες έρχονται ή μια απέναντι στην άλλη, φέρνουν και τα δύο τους χέρια στο ύψος του προσώπου, και γέρνουν δεξιά-αριστερά προς την ίδια πλευρά. Άλλοτε, στρέφουν και οι δύο τις πλάτες τους, αλλά μόνο για λίγο. Το σημαντικότερο χαρακτηριστικό του Ίσου είναι ότι οι χορεύτριες δεν κάνουν σούστα (δηλαδή πάνω-κάτω το κορμί τους), αλλά σύρουν, γλυστράνε τα πόδια τους στηριζόμενες πότε στο ένα και πότε στο άλλο. Στο τέλος δε του τραγουδιού, οι χορεύτριες κάνουν μια μικρή υπόκλιση μεταξύ τους, πιάνοντας η καθεμία τα χέρια της μπροστά και χαμηλά, δείγμα ευγένειας, πολιτισμού και αλληλοσεβασμού. Είναι χορός περήφανος, και αποπνέει χάρη και σεμνότητα. Συνοδευόταν συνήθως από βιολί, κλαρίνο και ντέφι. Όταν όμως συνοδευόταν μόνο από ντέφι, τραγουδούσαν οι χορεύτριες και ο περίγυρος. Πολλές φορές όταν χόρευαν ανύπανδρες γυναίκες, ο χορός γινόταν ένα είδος «νυφοπάζαρου». Τσακωμοί και φασαρίες πάνω στο χορό δεν υφίσταντο, αφού υπήρχε αλληλοσεβασμός σύμφωνα με τη χριστιανική αγωγή που διέκρινε τους Σινασίτες, εκτός από μερικά αθώα πειράγματα. Σεβασμός υπήρχε επίσης και από την πλευρά των Τούρκων. Οι γιαγιάδες και οι μητέρες μας εδώ στην Ελλάδα που ήλθαν σαν πρόσφυγες, χόρευαν τον Ίσο στις συγκεντρώσεις, στα γλέντια και στις γιορτές τους μέχρι και τα τελευταία χρόνια. Δυστυχώς όμως οι κόρες τους, δεύτερης και τρίτης γενιάς, δεν τον χορεύουν, κάτι που είχε σαν αποτέλεσμα τον άμεσο κίνδυνο να χανόταν ο μοναδικός και υπέροχος αυτός χορός της Σινασού. Θυμάμαι, 25άρης και 30άρης εγώ τότε στη δεκαετία του ’60, την μητέρα μου σε ηλικία 50-60 ετών να χορεύει τον Ίσο, έστω και πολλές φορές μόνη της, χωρίς ταίρι δηλαδή, αλλά μόνο στο σπίτι μας με εκείνη την υπέροχη ευθυτενή κορμοστασιά της και με το εξαιρετικό ύφος της, όλο χάρη και σοβαρότητα. Και εμείς, τα παιδιά της, αλλοτριωμένοι από τους τότε «μοντέρνους» χορούς, μέναμε σαστισμένοι και δεν ξέραμε πώς να την αντιμετωπίσουμε. Στη μνήμη μας όμως, έμειναν χαραγμένα το στυλ, η χάρη και το ύφος του χορού της. Και η παρούσα εργασία μου, ας αποτελέσει ένα μνημόσυνο για Εκείνη! Πιθανόν, η τελευταία Σινασίτισα από την πρώτη γενιά που χόρευε τον Ίσο, να ήταν η αείμνηστη Ελένη Περσία – Μακεδώνη (εικ. 13) που πέθανε το 1997, αλλά ευτυχώς ο χορός της και κυρίως το ύφος της καταγράφηκαν στο βραβευμένο γαλλικό ντοκυμαντέρ «ΣΙΝΑΣΟΣ, τοπογραφία μνήμης». Οι χοροί της Σινασού είναι γενικά απλοί και εύκολοι, αν εξαιρέσει κανείς τον Ίσο που παρουσιάζει μια μικρή δυσκολία, κυρίως στο στυλ του και στο ύφος του, και ίσως για αυτό δεν μεταδόθηκε στις νεότερες Σινασίτισες… Πεποίθηση μου είναι ότι οι κυκλικοί χοροί της Σινασού αλλά και ο Ίσος, χορεύονταν μόνο στη Σινασό. Δεν βρίσκουμε μαρτυρίες ότι τους χόρευαν και σε άλλα μέρη της Καππαδοκίας όπως στη Σινασό, κάτι όμως που ίσως ανάγεται στη σφαίρα ευθύνης των ειδημόνων. Εάν αποδειχθεί ότι τους χόρευαν και αλλού, θα παραδεχθούμε, χάριν της αλήθειας, της αντικειμενικής καταγραφής και της σωστής ενημέρωσης ότι σφάλαμε. Το σημαντικότερο όμως είναι, να προσπαθήσουμε όλοι όσοι μπορούμε να τους διασώσουμε και να τους διαδώσουμε. Με δική μου πρωτοβουλία λοιπόν, ο Διευθυντής και πρώτος χορευτής του συγκροτήματος «Δώρα Στράτου» κ. Γ. Μαυρόπουλος, παρευρέθη στα «Σινασίτικα» στο Χαϊδάρι το 1990 και βιντεοσκόπησε σινασίτικους χορούς από μερικές πατριώτισσες στο πολιτιστικό κέντρο του Δήμου, εκεί που τώρα βρίσκεται η «Πλατεία Σινασού». Δυστυχώς όμως, και αυτή η καταγραφή μένει μέχρι και σήμερα αναξιοποίητη, καθώς το συγκρότημα «Δώρα Στράτου» δεν έχει ακόμη συμπεριλάβει τους χορούς της Σινασού στα προγράμματα του. Στην προσπάθεια μου πάνω στο θέμα αυτό, από το 1995 έδειξα και δείχνω τους χορούς της Σινασού σε διάφορα χορευτικά συγκροτήματα (Δήμων αλλά και άλλων πολιτιστικών φορέων), όπως φυσικά αυτοί έφθασαν μέχρι εμάς. Πραγματικά, βρήκα μεγάλη ανταπόκριση από πολλούς. Το πρώτο χορευτικό συγκρότημα που παρουσίασε για πρώτη φορά δημόσια στην Ελλάδα σινασίτικους χορούς, ήταν αυτό του Δήμου Καλλιθέας με εξαιρετικές παραστάσεις, όπως αυτές στα θέατρα «Παλλάς» το 1995 και «Βεάκειον» το 1998, αλλά και αλλού. Σινασίτικους χορούς απέδωσαν επίσης θαυμάσια και τα χορευτικά συγκροτήματα των Δήμων Κερατσινίου, Αλίμου, Νέας Αρτάκης, Χαϊδαρίου (εικ. 12), του Κολεγίου Αθηνών, του Πανεπιστημίου Αθηνών και τέλος το σπουδαίο χορευτικό του Λυκείου Ελληνίδων, στο Δημοτικό Θέατρο Αθηνών το 1999, καθώς και στο Ηρώδειο το 2003 όπου χορεύθηκαν για πρώτη φορά σινασίτικοι χοροί, σε δική μου «διδασκαλία». Σινασίτικους χορούς, απέδωσε επίσης και το χορευτικό του Πανεπιστημίου Πειραιώς (εικ. 11), στην αίθουσα «Παρνασσός» το 2002. Επίσης ο γνωστός μουσικολόγος παραδοσιακής μουσικής κ. Παναγ. Μυλωνάς στην εκπομπή του Μουσική Παράδοση στην ΕΤ 1 παρουσίασε τους χορούς της Σινασού, τους οποίους απέδωσε εξαιρετικά το χορευτικό συγκρότημα του Δήμου Καλλιθέας με τον χοροδιδάσκαλο κ. Βασίλη Καρφή και πάλι μετά από δική μου «διδασκαλία» και επιμέλεια. Από το Ακαδημαϊκό έτος 1999-2000 δε, οι σινασίτικοι χοροί διδάσκονται στο Τμήμα Ειδικότητας Παραδοσιακών Χορών του Τ.Ε.Φ.Α.Α. του Πανεπιστημίου Αθηνών, από τον καθηγητή χοροδιδάσκαλο κ. Βασίλη Καρφή. Αυτό αποτελεί ένα σημαντικό επίτευγμα, καθώς από το Τ.Ε.Φ.Α.Α. αποφοιτούν Γυμναστές οι οποίοι μελλοντικά και αφού διοριστούν, θα διδάσκουν μεταξύ άλλων και τους χορούς της Σινασού σε μαθητές Γυμνασίων και Λυκείων της χώρας. Έτσι, θα πρέπει να είμαστε πλέον σίγουροι, ότι οι κόποι μας έπιασαν τόπο και οι χοροί της πατρίδας μας Σινασού έχουν διασωθεί. Γενικά νομίζω, ότι οι πρώτοι σπόροι για τη διάσωση και διάδοση των χορών της Σινασού στον ευρύτερο Ελληνικό χώρο, έχουν ήδη αρχίσει να αποδίδουν καρπούς. Θα ήταν κρίμα, και πραγματικά μεγάλο λάθος μας, να αφήσουμε να χαθούν τα αυθεντικά αυτά δείγματα υψηλού Ελληνικού πολιτισμού. Εδώ θα πρέπει να σημειωθεί, ότι έχω καταγράψει σε βίντεο για το προσωπικό μου αρχείο, σχεδόν όλες αυτές τις εκδηλώσεις των χορευτικών και των χορωδιών με σινασίτικους χορούς και τραγούδια που αναφέρονται παραπάνω, τα οποία βεβαίως είναι στη διάθεση κάθε ενδιαφερομένου. Από το φιλόξενο αυτό βήμα, βρίσκουμε την ευκαιρία να απευθύνουμε μια πρόσκληση-πρόκληση σε ειδήμονες, χορηγούς και ειδικούς φορείς, που ενδιαφέρονται για την Παράδοση και την κουλτούρα της Μικρασίας, να ενισχύσουν και να φροντίσουν για μια ολοκληρωμένη έκδοση σε CD των τραγουδιών της Σινασού, τα οποία πραγματικά πιστεύουμε ότι είναι μικρά «διαμάντια». Γι’ αυτό απαιτείται η γνώση και η εμπειρία ενός ειδικού μουσικολόγου, που θα τα μελετήσει και στη συνέχεια θα τα διδάξει σε χορωδία και σε παραδοσιακή ορχήστρα, αφού βέβαια λάβει υπόψιν του και τον σχετικό για κάθε τραγούδι χορό, με στόχο να διδάσκονται πλέον ευκολότερα οι χοροί της Σινασού στα διάφορα χορευτικά συγκροτήματα. Μπορεί στη Σινασό να χόρευαν χωρίς όργανα, αλλά πιστεύουμε ότι η μουσική επένδυση των τραγουδιών από ορχήστρα με τα κατάλληλα όργανα, θα βοηθήσει στην σωστή παρουσίαση τους, τόσο από ακουστικής, όσο και από οπτικής πλευράς. ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΒΛΑΣΙΑΔΗΣ (Συμπληρωμένη και ολοκληρωμένη εργασία, που δημοσιεύθηκε με περικοπές στις εφημερίδες: Μικρασιατική Ηχώ, Σινασίτικη Φωνή και στα περιοδικά: Άρδην και Χοροστάσι).

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Χοροί 1. Αλέξια Μαργαρίτη – Τζωρτζάκη: Οι χοροί σε τέσσερα χωριά της Καππαδοκίας (Διδακτορική Διατριβή στο Πανεπιστήμιο της Σορβώννης), 1988. 2. Κωνσταντίνα Αμαράντου, Σινασός: Ήθη και Έθιμα, χοροί και τραγούδια. (Διπλωματική Εργασία στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης), 1991. 3. Βασιλική Τυροβολά: Ελληνικοί Παραδοσιακοί Χορευτικοί Ρυθμοί, Αθήνα, 1992, σελ. 126. 4. Κυριάκος Η. Βλασιάδης: «Τα τραγούδια και οι χοροί της Σινασού Καππαδοκίας»», στο περιοδικό Πολιτιστικό Περισκόπιο, Απρίλιος 1995. 5. Πολιτιστικός Όμιλος Φοιτητών Πανεπιστημίου Αθηνών (Π.Ο.Φ.Π.Α.), Πρόγραμμα παράστασης στο «Παλλάς», 1995, σελ. 33. 6. Κυριάκος Η. Βλασιάδης: «Σινασός Καππαδοκίας», στο περιοδικό Παράδοση και Τέχνη της Δ.Ο.Λ.Τ., τεύχος 26, Μάρτιος-Απρίλιος 1996. 7. Κυριάκος Η. Βλασιάδης: «Ο αντικρυστός χορός Ίσος της Σινασού», στο περιοδικό Παράδοση και Τέχνη της Δ.Ο.Λ.Τ., τεύχος 32, Μάρτιος-Απρίλιος 1997. 8. Σούλα Τόσκα – Κάμπα: Παραδοσιακοί χοροί Μακεδονίας – Θράκης – Μ. Ασίας- Πόντου, Αθήνα, 1999, σελ. 115. Πηγή: vivliothikiagiasmatos.wordpress.com «Κυριάκου Η. Βλασιάδη – Τραγούδια και χοροί από τη Σινασό της Καππαδοκίας»